Dbanie o środowisko naturalne i zdrowy styl życia to dziś nie tylko moda, ale przede wszystkim konieczność. Z tego właśnie powodu obowiązkiem szkoły oraz rodziców jest wdrażanie dziecka do zachowań proekologicznych. Powinno to stanowić integralną część ich oddziaływań wychowawczych, może być to także pretekst do wspólnego spędzania czasu w sposób nie tylko pouczający, ale także ciekawy, rozwijający wrażliwość dziecka i jego naturalną skłonność do odkrywania otaczającego świata.
Wychowanie proekologiczne w domu możemy zacząć od najmłodszych lat życia naszej pociechy. Własnym dobrym przykładem uczymy go wtedy odpowiedzialności za środowisko, ochronę przyrody, za kondycję naszej matki – Ziemi. Zadaniem rodzica jest wyrobienie w dziecku nawyku zachowań mających na celu ochronę przyrody, podobnie jak wyrabia on w dziecku nawyk mycia zębów. Powinno ono zrozumieć, że tak, jak musi dbać o swoją higienę, aby być zdrowym, tak samo powinno dbać o środowisko, w którym żyje. Od jego kondycji zależy poziom życia, jaki będzie prowadził. Warto zaznaczyć, że wychowanie proekologiczne jest najprostszą szansą na uwrażliwienie dziecka na „jakość otoczenia” i wybranie przez niego zdrowego stylu życia na przyszłość.
Nauka powinna rozpocząć się w domu, w sposób jak najbardziej naturalny, poprzez dobry przykład rodziców. Jak zatem zacząć taką „naukę”, na co zwrócić uwagę dziecka i jak to zrobić? Przykładów jest oczywiście mnóstwo, warto zatem zacząć od rzeczy najprostszych – czynności dnia codziennego. Należy pamiętać, że dziecku powinno się tłumaczyć przyczyny swoich zachowań, tak aby było świadome ich konsekwencji. Zatem jeżeli prosimy je o gaszenie światła w pokoju, w którym nikt nie przebywa, czy też zamieniamy żarówki na energooszczędne, to robimy to nie tylko dlatego, aby rachunki za prąd były niższe (może się to okazać niewystarczającym argumentem), ale także dlatego żeby zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza. Kiedy prosimy dziecko o zakręcanie wody, gdy szczotkuje zęby, tłumaczymy, że jest ona towarem deficytowym i są miejsca na ziemi, gdzie jest jej bardzo mało, a jest przecież niezbędna do życia. Wybierając się na spacer pokazujmy dziecku otaczającą przyrodę, jej piękno, ale też zaniedbanie. Tłumaczmy dlaczego nie powinno się zaśmiecać ulic, deptać chodników, czy bezmyślnie zrywać kwiatów w parku, dlaczego czasami warto pojechać do pracy, czy szkoły rowerem, a nie samochodem. Robiąc zakupy wspólnie z dzieckiem możemy pokazać mu oznakowania na produktach ekologicznych. Warto wyczulić je, na to, jakie jedzenie wybiera i jaki to ma wpływ na jego zdrowie.
Oprócz tłumaczenia warto angażować dziecko we wspólne działania proekologiczne. Zalicza się do nich także działanie na rzecz roślin, zwierząt i innych ludzi. Pozwólmy maluchowi posadzić roślinkę, czy zbudować karmnik dla ptaków i dokarmiać je zimą. Nauczmy go dzielić się rzeczami, których już nie używamy. Wspólnie możecie przecież oddać za małe ciuchy, czy zabawki, którymi już się nie bawi. Wspaniałym sposobem jest również wspólna segregacja śmieci i wyrzucanie ich razem do specjalnych pojemników na papier, plastik i szkło. Niektóre z tych „niepotrzebnych” rzeczy możemy wspólnie wykorzystać do zrobienia „małego dzieła sztuki”. To ciekawy sposób na zagospodarowanie czasu wolnego naszego dziecka, ale także pokazanie mu innego sposobu wykorzystania materiałów z pozoru nieużytecznych. Zatem zaproponuj swojemu dziecku zrobienie wazonu z plastikowej butelki po napoju. Możecie ją razem ozdobić wykorzystując do tego chociażby plastelinę, pojedyncze guziki, koraliki, ale także makaron, czy słomki. Z rolek po papierze toaletowym można zbudować wspaniałą wieżę lub stworzyć długiego węża, a z pudełka po butach na pewno powstanie okazały zamek dla księżniczki. Puszki po ozdobieniu będą oryginalnym pojemnikami na drobiazgi, kredki, czy flamastry a niepotrzebne gazety ozdobią ramy olbrzymiej naściennej tablicy na notatki i zdjęcia. Inicjatywa leży nie tylko po stronie rodzica, ale także dziecka. Wystarczy trochę chęci, czasu i oczywiście dziecięcej wyobraźni.
Izabela Anuszkiewicz-Chomczyk
pedagog, socjoterapeuta
przedruk z www.polonianet.be
